ProRail streeft ernaar dat iedereen zelfstandig met de trein kan reizen. Ook mindervaliden. Om dit te realiseren, moeten alle spoorwegstations in Nederland optimaal toegankelijk en bereikbaar worden gemaakt. Met díe insteek startte de spoorwegbeheerder in samenwerking met onder meer NS en K_Dekker bouw & infra in 2015 met de aanpassing van negen stations. Momenteel wordt het ruim 40 jaar oude Station Alkmaar Noord stevig onder handen genomen. Wanneer de werkzaamheden conform planning in de zomer van dit jaar zijn afgerond, heeft het treinstation een complete en tegelijk duurzaam getinte metamorfose ondergaan.

ProRail wil reizen per trein in Nederland voor zo veel mogelijk mensen zo gemakkelijk mogelijk maken. “Om de stations toegankelijk te maken voor reizigers met een functiebeperking leggen we bijvoorbeeld gelijkvloerse perrons aan en wordt voorzien in trapleuningen met braille-informatie”, vertelt Lieke Rubers, binnen ProRail actief als projectmanager stations. “In 2022 moet minstens 90 procent van de reizigers zonder hulp de weg naar de stations kunnen vinden. De stip op de horizon is 2030. Dán moeten alle NS-stations voor iedereen zelfstandig toegankelijk zijn.”

Knipoog

Eén daarvan, het sterk verouderde Station Alkmaar Noord, is tot medio dit jaar het toneel van een grootschalige vernieuwing. Sterker nog, het aan de trajecten Amsterdam Centraal-Den Helder en Alkmaar-Hoorn gelegen treinstation wordt na een volledige afbraak compleet nieuw herbouwd. Dat alles gebeurt volgens tekening van het Amsterdamse architectenbureau VenhoevenCS, dat in een eerder stadium ook al het Centraal Station van Alkmaar ontwierp. De knipoog naar deze eerder gerealiseerde klus kan niet worden gemist, meent Rubers. “Het ontwerp van het Station Alkmaar Noord is gebaseerd op het Alkmaarse hoofdstation. En dat zie je onder meer terug in het materiaal- en kleurgebruik. Een en ander moet uitmonden in een modern treinstation dat voor elke reiziger optimaal toegankelijk is.” Om dat te bereiken, komen er nieuwe trappen, hellingbanen en twee glazen liften die de bereikbaarheid van de perrons zullen verbeteren. Tegelijk krijgen het stationsgebouw en de perrontunnel een open en transparante uitstraling. Zo worden er royale perronoverkappingen met daaronder glazen wachtruimtes gerealiseerd. Voorzieningen die de reiziger meer comfort en beschutting zullen bieden. Ook wordt er nieuw meubilair geplaatst en krijgt de tunnel onder het spoor een grondige opknapbeurt.

Duurzaamheid

Inzetten op duurzaamheid staat bij ProRail hoog in het vaandel. Rondom de uitvoering van het project in Alkmaar Noord, waaraan de Gemeente Alkmaar een (financiële) bijdrage levert, blijkt dit andermaal. “Naast energiezuinige ledverlichting voor het stationsgebouw en de perrontunnels wordt op het dak voorzien in 170 zonnepanelen die ruim 90 procent van de benodigde energie gaan opwekken”, vertelt bouwmanager Esther Versteegh namens ProRail. “Een score die het stationsgebouw nagenoeg energieneutraal zal maken. Daarnaast wordt een groot deel van zowel het bouw- en sloopafval als de bestaande materialen opnieuw ingezet. De reststoffen die na sortering níet geschikt zijn voor een nieuwe ronde worden in een Afval Energie Centrale verwerkt. De hierbij vrijkomende warmte wordt gebruikt voor de verwarming van scholen, kassen en woonwijken.”

Driehoek

Bij ProRail zijn ze erg enthousiast over de samenwerking met uitvoerder K_Dekker bouw & infra en de overige bouwteampartners en betrokkenen. “Op weg naar een betere toegankelijkheid van de stations trekken we alweer een aantal jaren met elkaar op”, aldus Versteegh. “We kennen elkaar dus goed en weten wat we aan elkaar hebben. Dat blijkt ook weer tijdens dit project. We hebben K_Dekker andermaal uitgedaagd om met een voorstel te komen dat in de volle breedte beantwoordt aan onze doelstellingen en ambities. En daar zijn ze wederom goed in geslaagd. Het partnership krijgt dan ook steeds meer body. Dat is mede de verdienste van Antea. Dit advies- en ingenieursbureau verzorgt niet alleen de toetsing van de bouwkundige ontwerpen en de uitvoeringsbegeleiding, het fungeert voor ons ook als adviseur en klankbord. Kortom, binnen de door K_Dekker, Antea en ProRail gevormde driehoek loopt de samenwerking op rolletjes. En wat ook telt: we leren alle drie elke dag weer van elkaar. Dat komt het projectverloop en het resultaat volop ten goede.”

Divers getint project

De bouwkundige werkzaamheden die K_Dekker bouw & infra momenteel in Alkmaar uitvoert, passen perfect in de gevarieerde orderportefeuille van de vooruitstrevende en multidisciplinaire specialist. Op basis van het in 2015 met ProRail gesloten contract zorgt het vanuit Warmenhuizen en Amsterdam opererende bedrijf er ook in de kaasstad voor dat treinreizigers het station en de perrons zonder problemen kunnen bereiken. Rick Bleeker treedt namens K_Dekker op als projectleider. “De opdracht van ProRail was helder”, blikt hij terug. “Men wilde niet alleen een toegankelijk station, het bouwwerk diende ook een strak en open karakter te hebben. Die eisen hebben we geheel kunnen inwilligen, zowel wat betreft het gemaakte ontwerp als qua uitvoering. Tevens moest er flink worden ingezet op duurzaamheid, onder andere door het zo veel mogelijk recyclen van bestaande materialen en sloopafval. Ook dat is buitengewoon goed gelukt.”

Prefab

Het creatief vertalen van een architectonisch ontwerp naar een optimaal realisatieproces en een maakbaar, duurzaam resultaat is iets wat opdrachtgevers met een gerust hart aan K_Dekker bouw & infra kunnen overlaten. De veelzijdigheid, het ruime innovatief vermogen en het vakmanschap van het bedrijf vormen daarvoor een solide basis. Het zijn aspecten die naadloos zijn verbonden met de omarmde kernwaarden: samen, succes, vooruitstrevend, inspireren en trots. Ook in het geval van Station Alkmaar Noord, waar zowel bouwkundige als civieltechnische disciplines samenkomen, slaagt het bouw- en infrabedrijf met glans. “Samen met onze partners hebben we bekeken hoe we de opdracht zo snel en efficiënt mogelijk en met een minimale overlast voor omgeving en treinverkeer konden uitvoeren”, zegt Bleeker. “Die aanpak heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat we de vier overkappende luifels, elk 22 bij 8 meter groot, in goed overleg met de Gemeente Alkmaar helemaal prefab hebben gemaakt op de parkeerplaats naast het station. Alles zit er op en aan: het staalwerk, het zetwerk, de houten latten, de beveiligingscamera’s en de verlichting. Kortom, ze zijn compleet afgebouwd. En ook voor de productie van de liftputten zijn we voor prefabproductie gegaan. Daartoe hebben we speciaal voor dit project een betonfabriek gebouwd op onze werf in Krabbendam, gelegen op 15 minuten rijden van Alkmaar.”

Succesvolle samenwerking

Hoewel het gehele bouwproject bijna een vol jaar beslaat, zorgen het slim prefabriceren van de kappen naast het station én de vooraf geplande treinvrije periodes ervoor dat de gehele fysieke uitvoering slechts zo’n twintig weken in beslag neemt. Het hoogtepunt hiervan vormde de montage van de perronoverkapping, een actiepunt dat eind jongstleden maart kon worden afgevinkt. De relatief korte productieperiode neemt echter niet weg dat de bouw van het station voor K_Dekker geen uitdagingen met zich meebracht. Integendeel. “Tijdens het sloopwerk, de plaatsing van de damwanden voor de liftkuipen en het monteren van de overkappende luifels konden er op het station geen treinen rijden en gold er een vooraf vastgestelde buitendienststelling. Voor ons betekende dit dat we deze werkzaamheden in een zeer korte periode moesten afronden. Dat zorgde voor behoorlijk wat tijdsdruk. Maar we hebben het allemaal netjes gered”, aldus een trotse Bleeker. “Iets waar zowel de uitmuntende samenwerking met ProRail en de Gemeente Alkmaar als het wederzijdse vertrouwen zeker aan heeft bijgedragen.”

Dit artikel is een bijdrage aan het vakblad GWW-BOUW editie juni 2021. Klik hier voor de PDF van dit artikel uit GWW-BOUW